21 mei 2022 – 11 sep 2022

Onder_Druk. Stereotype . Identity . Protest

In het kader van de manifestatie Bitterzoet Erfgoed organiseert GRID Grafisch Museum Groningen de tentoonstelling ONDER_DRUK.

ONDER_DRUK toont hoe drukwerk stereotypen creëert, het uitdragen van identiteit mogelijk maakt en protest een visuele stem geeft. Activisme is hier een belangrijk én actueel onderdeel van. Met werken van Jan Hamstra, Kevin Rooi, de Woke Designer Reading Club, Phillip Ekwaro-Osire, Rui Jun Luong, Daniel Alsina Santos en Amos Kennedy.

De techniek van het drukken – die een brede verspreiding van teksten en beelden mogelijk maakt – heeft in de afgelopen eeuwen een pijnlijke bijdrage geleverd aan het creëren van stereotypen en de instandhouding van racistisch gedachtegoed. In de tentoonstelling zie je bijvoorbeeld clichés (metalen drukvormen) van de Zwarte Piet figuur zoals we die kennen uit Sinterklaasboekjes, speelgoed advertenties en kleurboeken, met kroeshaar, oorringen en dikke lippen. Helemaal confronterend zijn de affiches van zeep reclames, waarin zwarte mensen ‘schoon’ en wit werden gewassen als zij een bepaalde zeep gebruikten. De meeste drukkers achter de persen dachten er waarschijnlijk niet over na als zij dergelijke beelden en teksten reproduceerden. De andere kant van het verhaal is: met diezelfde druktechniek kan ook tegengas gegeven worden, door middel van pamfletten bijvoorbeeld en heel ándere affiches. In de jaren zeventig maakte het affiche met de tekst ‘Pers geen Zuidafrikaan uit!’, tegen het Outspan congres, veel indruk. Zeker ook door de afbeelding, die behoorlijk ‘letterlijk’ was. Zulke confronterende, activistische uitingen zijn de laatste jaren weer terug in het straatbeeld en in de media.

De tentoonstelling is tot stand gekomen met directe betrokkenheid van kunstenaars, ontwerpers en belangenorganisaties in Groningen. De deelnemende kunstenaars hebben verschillende benaderingen van het onderwerp, variërend van confronterend tot verbindend. Ontwerper en typograaf Kevin Rooi heeft zijn Arubaanse identiteit en het Papiamento gevangen in nieuwe typografie. Kunstenaar Phillip Ekwaro-Osire boog beeldelementen uit de slavenhandel om tot esthetische patronen. Verder is er met het werk van Rui Jun Luong, ontwerper en oprichtster van Asian Raisins, ook aandacht voor anti-Aziatisch racisme en onze geschiedenis op het Aziatische continent.

In de periode van de tentoonstelling organiseert het museum, samen met andere instellingen, educatieve activiteiten en workshops. Meer informatie volgt.

ONDER_DRUK wordt mede mogelijk gemaakt door: Gemeente Groningen, Provincie Groningen, Kunstraad Groningen, Mondriaan Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds Groningen, Vriendenloterij Fonds, Stichting J.B. Scholtenfonds en Stichting Beringer Hazewinkel. Meer info over Bitterzoet Erfgoed is te vinden op bitterzoeterfgoed.nl

In de ontstaansgeschiedenis van het fenomeen kunstenaarsboek zijn minstens twee stromingen te ontdekken: een esthetische en een meer experimentele, maatschappijkritische. De expositie in GRID legt het accent op de kunstenaarsboeken van de tweede categorie: ongewone boeken, van dwarse makers, die deze kunstwerken – want dat zijn het! - vaak op eigen gelegenheid uitgaven en verspreidden. Het genre beleefde een bloeitijd in de jaren 1960-1980. Een flink aantal van de tentoongestelde werken komt uit deze periode. Er worden ook boeken getoond van hedendaagse kunstenaars. Deze laten zien dat het medium nog niets aan belang heeft ingeboet.